داشتن لبخندی زیبا و دندان هایی سفید و مرتب، آرزوی همه انسان هاست. یکی از تکنیک های دندانپزشکی زیبایی که برای اصلاح فرم دندان های کج، شکسته، لب پریده و تغییر رنگ پیدا کرده به کار می رود، کامپوزیت دندان است. انواع کامپوزیت دندان از نظر میزان استحکام و مقاومت، اندازه ذرات، مواد، مکان نصب، رنگ و ... تفاوت های اساسی باهم دارند که بر روی عمر این روکش تاثیرگذار هستند، بنابراین اگر شما قصد نصب کامپوزیت ونیر را دارید، حتما باید پیش از اجرای این روش، با انواع مدل های کامپوزیت دندان آشنا شوید. در ادامه این مطلب از سایت کلینیک دندانپزشکی ماکان با انواع کامپوزیت ها بیشتر آشنا خواهید شد.

انواع کامپوزیت دندان از جهت اندازه ذرات

انواع مدل کامپوزیت دندان از نظر اندازه ذرات سازنده آن تقسیم بندی می شود. ابعاد و اندازه ذراتی که در ساخت انواع کامپوزیت به کار رفته در کیفیت آن بسیار تأثیر دارد. به طور مثال هر چه ابعاد ذرات ریزتر باشد فرم دادن آن توسط دندانپزشک راحت تر است. همچنین ونیرهایی که اندازه کوچکتری دارند، پولیش پذیری بالاتری دارد و شکل نهایی طبیعی تر خواهد بود. در عوض کامپوزیت های درشت دانه مقاومت و استحکام بالاتری دارند. این روکش ها با توجه به میزان حساسیت دندان ها و جنس آن ها ساخته شده اند. انواع کامپوزیت دندان از نظر ابعاد و سایز ذرات تشکیل دهنده به شرح زیر است:

• کامپوزیت ماکروفیل
• کامپوزیت میکروفیل
• کامپوزیت هیبرید، میکروهیبرید و نانوهیبرید
• نانو کامپوزیت
• کامپوزیت ونیر بولک (بالک)

کامپوزیت ماکروفیلد (دانه درشت)

ابعاد ذرات تشکیل دهنده کامپوزیت ماکروفیلد بزرگتر از دیگر انواع کامپوزیت دندان است. این ذرات چیزی حدود 10 تا 15 میکرومتر بزرگ تر و دارای ابعاد 10 تا 50 میکرومتر هستند و اولین مواد کامپوزیتی میباشند. ماکروفیل به دلیل پولیش پذیری کم منسوخ شده و مورد استفاده قرار نمی گیرد، زیرا به عنوان روکش دندان بسیار بزرگ هستند.

کامپوزیت میکروفیلد (دانه ریز)

ذرات کامپوزیت دندان میکروفیلد دارای ابعاد کمتر از 100 نانومتر است. این کامپوزیت که به نوع ریزدانه مشهور است دوام و استحکام کم و پولیش پذیری بالایی دارد. از این نوع کامپوزیت دندان برای ترمیم دندان های جلویی استفاده می شود. در ادامه به معرفی انواع کامپوزیت هیبریدی و نانو کامپوزیت ها می پردازیم.

کامپوزیت دندان هیبرید، میکروهیبرید و نانوهیبرید

کامپوزیت هیبرید به اندازه ماکروفیل ها مقاوم و به اندازه میکروفیل ها پولیش پذیر است. ابعاد ذرات این نوع کامپوزیت ونیر بین 10 تا 50 میکرومتر و ابعاد برخی از آن ها نیز 40 نانومتر است. مهم ترین کاربرد کامپوزیت دندان هیبریدی در ترمیم دندان های پیشین است. این نوع کامپوزیت به مرور زمان درخشندگی خود را از دست داده و دچار تغییر رنگ می شود. مراقبت از کامپوزیت دندانی هیبرید بسیار مهم بوده و در طول عمر آن نقش بسزایی دارد. میکروهیبرید ها دارای ذراتی با ابعاد کمتر از 100 نانومتر هستند.

نوع دیگری از کامپوزیت های هیبریدی وجود دارد که با ذرات نانو ترکیب شده اند. این نوع کامپوزیت دندان به نانو هیبرید مشهور است. از مهم ترین ویژگی های این نوع ونیر کامپوزیت می توان به اقتصادی بودن، کوتاه بودن طول دوره درمان، عدم نیاز به تراش دندان های طبیعی و رنگ و ظاهر کاملاً طبیعی آن ها اشاره کرد.

نانوکامپوزیت

نانوکامپوزیت جدیدترین نوع کامپوزیت دندان است که این روزها بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد. نانوکامپوزیت ها دارای ذراتی با ابعاد 20 نانومتر هستند. مقاومت بالا در برابر ساییدگی، خاصیت پولیش پذیری بالا و دوام و طول عمر بالا از ویژگی های بارز نانو کامپوزیت است. از مهم ترین کاربردهای نانوکامپوزیت ها می توان به ترمیم و رفع نقص کامپوزیت های هیبریدی و ترمیم دندان های عقب اشاره کرد.
مهم ترین مزیت نصب این مدل کامپوزیت دندان می توان به فرم پذیری آسان، تنوع در رنگ بندی و قابلیت انتخاب رنگ مناسب با دندان های بیمار و مایع و روان بودن آن اشاره کرد. روان بودن بافت نانو کامپوزیت به نفوذ کامل آن در حفره های دندان کمک کرده و مقاومت و چسبندگی آن را افزایش می دهد.

کامپوزیت دندان بولک

کامپوزیت ونیر بولک از زیرکونیوم و سیلیس غیر تجمعی تشکیل شده اند. ونیر بولک نسبت به سایر انواع مدل های کامپوزیت دندان، مقاومت کمتری در برابر ساییدگی و تغییر رنگ دارد، اما فضای بین دندان ها را خیلی خوب پر می کند و هیچ جای خالی برای باقی ماندن ذرات مواد غذایی نمی گذارد.

انواع کامپوزیت ونیر از نظر روش نصب

کامپوزیت دندان مستقیم

کامپوزیت دندان غیر مستقیم

در روش غیر مستقیم (Indirect composite veneers) ساخت کامپوزیت ها در لابراتوار انجام می شود. طول دوره درمان در این روش بلند تر از روش مستقیم بوده و از آن می توان برای ترمیم سطوح وسیع تر و عیوب بزرگتر استفاده کرد. در این روش دندانپزشک از دندان ها قالب گرفته و این قالب را به لابراتوار ارسال میکند. تا زمانی که کامپوزیت های دندانی آماده شوند، روکش های موقت به بیمار داده می شود. بعد از آماده شدن قالب ها، روکش ها توسط چسب مخصوص روی دندان ها اعمال میشوند.

روکش کامپوزیت ونیر با روش غیر مستقیم دوام بیشتری دارد زیرا از مواد باکیفیت تری ساخته می شود و زمان بیشتری برای قالب دادن آن صرف شده است. ترمیم بخش وسیعی از تاج دندان، اصلاح طرح لبخند، ساخت پل هایی با دو تا سه دندان و روکش دندان به کمک این روش انجام می شود.

انواع مواد کامپوزیت دندان

ونیر کامپوزیت از همان موادی ساخته می شوند که برای پر کردن یا باندینگ دندان (رزین) استفاده می شود. این روکش ها از رزین های کامپوزیتی که مخلوطی از شیشه و پلاستیک هستند ساخته شده اند. پرکننده های کامپوزیت دندان از یک رزین پلیمری آلی به نام بیس فنول-آ-گلیسیدیل متاکریلات (BIS-GMA)T سیلیس بلورین، دی اکسید سیلیکون و ذرات معدنی مانند کوارتز، شیشه بوروسیلیکات و سیلیکات آلومینیوم لیتیوم تشکیل شده اند. مواد کامپوزیت دندان همرنگ دندان طبیعی است و در طیف وسیعی از سایه ها موجود است تا مراجعه کننده بتواند مطابق با رنگ سایر دندان ها، چشم، رنگ پوست و … بهترین رنگ کامپوزیت ونیر را انتخاب کند. همچنین انواع مواد کامپوزیت دندان می توانند به گونه ای با سایر دندانها ترکیب شود که مصنوعی بودن آنها مشخص نشود.

انواع برندهای کامپوزیت دندان

یکی از تفاوت های مهم بین انواع کامپوزیت دندان، برندهای مختلف آن میباشد. برندهای آمریکایی و ژاپنی بهترین تولید کنندگان کامپوزیت ونیر در جهان هستند. در ادامه انواع مارک های کامپوزیت دندان و بهترین نوع ونیر را به شما معرفی خواهیم کرد:

• bisco :BISCO برندی آمریکایی است که کامپوزیت های خود را از جنس یونومر شیشه (هیدروکسید کلسیم) می سازد. قابلیت فرم پذیری ، دوام و ماندگاری بالا از مهم ترین ویژگی های این محصول است.
• برند COLTENE: با ویژگی هایی از قبیل قیمت مناسب، استحکام بالا، رنگ ثابت، پولیش پذیری آسان و مقاومت بالا به یکی از پرطرفدارترین کامپوزیت های دندانی تبدیل شده است. این کامپوزیت از نوع نانو ذرات هیبریدی است.
• برند DMG AMERICA: از محبوب ترین تولیدکنندگان کامپوزیت های دندانی است. محصولات این برند در برابر انواع ضربه، فشار و سایش بسیار مقاوم هستند.
• برند DMP DENTAL: نیز در برابر تغییر رنگ بسیار مقاوم بوده و بسیار شبیه به دندان های طبیعی است. این محصول دارای تنوع در رنگ بندی بوده و فرم گیری سریعی دارد.
• IVOCLAR VIVADENT: کامپوزیت ونیر برند IVOCLAR VIVADENT بسیار فرم پذیر است. بافت سختی دارد و در برابر فشارهای وارده به هنگام جویدن کاملاً مقاوم است.
• KERR: کامپوزیت دندان برند KERR با بافت دندان و لثه بسیار سازگار است، همچنین این برند مقاومت بالایی در برابر ساییدگی دارد. سرعت بالا در شکل پذیری و رنگ مناسب نیز از دیگر ویژگی های این کامپوزیت است.
• Tokuyama Dental America: برندی ژاپنی از نوع میکروفیلد است. قابلیت پولیش پذیری و فرم گیری بالا، تنوع در رنگ بندی، دوام بالا و قیمت مناسب از مهم ترین ویژگی های این کامپوزیت دندان است.
• SDI: ونیر کامپوزیت برند SDI آمریکا به مقاومت و دوام بالا شناخته می شود. شفافیت بالا، طبیعی بودن، فرم پذیری و پولیش پذیری بالا از جمله ویژگی های این روکش است.

انواع مدل کامپوزیت دندان بر اساس کاربرد

انواع کامپوزیت ها بر اساس ویژگی های مصرفی نیز به سه دسته جهانی، مایع و بسته بندی شده تقسیم می شود:

کامپوزیت جهانی

کامپوزیت های جهانی در سراسر جهان بسیار محبوب بوده و دارای سابقه درخشانی هستند. این نوع کامپوزیت ها معمولاً برای درمان های سطحی مورد استفاده قرار می گیرد. از این مدل کامپوزیت دندان در مواردی که عمق پوسیدگی زیاد است یا اینکه ظاهر دندان از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است و مواردی که مینای دندان کافی نیست استفاده نمی شود.

کامپوزیت مایع

ونیرهای مایع یکی از انواع کامپوزیت است که قابلیت پر کنندگی کمی داشته و به خاطر ویسکوزیته کمتر آن، مقاومت بالاتری نسبت به کامپوزیت جهانی در مقابل ساییدگیدارد. از این نوع کامپوزیت به منظور ترمیم نقاط کوچک، شکاف ها، حفره های خطی و مواردی که تحت فشار نیستند استفاده می شود. اما باید از این نوع کامپوزیت ونیر برای دندان هایی تحت فشار زیادی هستند، استفاده کرد.

کامپوزیت های بسته بندی شده

ونیر کامپوزیت های بسته بندی شده نیز که از قوام و چسبندگی بسیار بالاتری برخوردار هستند، برای ترمیم دندان های خلفی مورد استفاده قرار می گیرند.

انواع کامپوزیت بر اساس میزان استحکام

انواع کامپوزیت ها از نظر میزان قوام و انسجام به دو نوع سیال (Flowable Composite) و تراکم پذیر (Packable Composite) تقسیم بندی می شود.

کامپوزیت های سیال

این روکش، بافتی رقیق دارد و به راحتی به منافذ دندان نفوذ می کنند. از این کامپوزیت ها برای ترمیم طوق دندان ها، ترمیم حفره های کم عمق دندانی و پیشگیری از پوسیدگی دندان های خلفی استفاده می شود. کامپوزیت های دندانی تراکم پذیر دارای استحکام بسیار بالایی هستند. این نوع کامپوزیت ونیر انتخاب مناسبی برای پر کردن و ترمیم دندان های خلفی است.

کامپوزیت IPS

کامپوزیت IPS از پرکاربردترین کامپوزیت هایی است که در سال های اخیر با استقبال بسیار زیادی روبرو شده است. این روکش از جنس سرامیک تولید شده و دارای مقاومت بالایی در برابر تغییر رنگ است. همچنین کامپوزیت آی پی اس از استحکام و انسجام بالایی در مقایسه با نمونه های مشابه برخوردار است.

کامپوزیت دندان بالک فیل

روکش های بالک فیل یکی از نسل های جدید انواع کامپوزیت دندان است که در این مدل، دست دندانپزشک برای قرار دادن مواد کامپوزیتی روی دندان باز است، یعنی میتواند مقدار زیادی از مواد رزین روی دندان بیمار اعمال کند و به همین خاطر دیگر ذرات غذا در لای دندان ها گیر نمیکند. همچنین این روکش دوام بالایی داشته و در برابر تغییر رنگ و ضربه های بیرونی مقاوم است.

انواع کامپوزیت دندان اساس مکان نصب

کامپوزیت دندان بر پایه مکان نصب و قرار گیری نیز دسته بندی می شوند. 1. کامپوزیت قدامی 2. کامپوزیت خلفی 3. کامپوزیت یونیورسال که در ادامه به توضیح هر یک از انواع کامپوزیت دندان می پردازیم.

کامپوزیت دندان جلو:

کامپوزیت های قدامی برای دندان های جلویی به کار برده می شوند و کاملا جنبه زیبایی دارند. کامپوزیت دندان جلو نه تنها دندان های قدامی را سفید و زیبا نشان میدهند بلکه فاصله بین دندان ها را نیز پوشانده و در بیشتر موارد میتوان بدون تراشیدن دندان، این روکش ها را نصب کرد. بیشتر افرادی که برای نصب کامپوزیت ونیر به کلینیک ایرانمهر مراجعه میکنند، برای کامپوزیت کردن دندان های جلو است.

کامپوزیت دندان پشتی:

بیشتر اوقات بیماران از ونیر کامپوزیت برای اصلاح ظاهر دندان های جلویی استفاده میکنند، اما واقعیت این است که از این روکش میتوان برای حفاظت از دندانهای پشتی نیز بهره گرفت. ممکن است که زیبایی دندان های خلفی به چشم نیاید اما با نصب کامپوزیت دندان میتوان از آنها در برابر سایش و پوسیدگی و آسیب های دیگر محافظت کرد. از آنجایی که دندان های عقب معمولا سریع تر و بیشتر از دندان های جلویی خراب می شوند، در نتیجه کامپوزیت دندان های پشتی هم در معرض خطر بیشتری هستند، بنابراین باید نکات بهداشت دهان و دندان را کاملا رعایت کنید تا میزان دوام و طول عمر کامپوزیت را افزایش دهید.

کامپوزیت دندان یونیورسال:

اگر به دنبال کامپوزیت دندانی هستید که هم زیبا و هم محکم باشد، ما کامپوزیت یونیورسال را به شما پیشنهاد میکنیم. ما همیشه با دندان های پشتی، مواد غذایی را می جویم و زیبایی دندان های قدامی هم برای ما در اولویت است. کامپوزیت دندان چندکاره استحکام و قابلیت پالیش پذیری بالایی دارد و میتواند برای دندان های پشتی و جلویی استفاده شود. یعنی هم از دندان های پشتی به خوبی محافظت کند و هم اینکه زیبایی و جذابیت دندان های جلویی را نمایان کند.

کامپوزیت های سلف کیور (self cure):

مواد کامپوزیتی که روی دندان اعمال می شوند، باید به 2 روش سفت و محکم شوند، روش اول این گونه است که توسط نور لیزر، کامپوزیت روی دندان سفت میشوند، اما در روش دوم مواد کامپوزیتی به مرور زمان و به صورت طبیعی سفت میشود. به این روش، سلف کیور گفته می شود. کامپوزیت دندان سلف کیور نیازی به نور لیزر برای سفت شدن مواد رزین ندارد. در داخل بریج یا پل دندان از کامپوزیت سلف کیور به عنوان ریشه برای پروتز استفاده می شود. یکی دیگر از کاربردهای ونیرهای سلف کیور، پر کردن سوراخ های دندان های پشتی است. امروزه به علت طولانی بودن فرظایند درمان کامپوزیت دندان سلف کیور، این روش کاربرد چندانی ندارد.

کامپوزیت های ارتودنسی:

در حالت عادی از ونیر کامپوزیت میتوان برای پوشش فاصله های بین دندانی استفاده کرد اما اگر این فاصله زیاد باشد، دیگر این روش کارساز نیست. در چنین شرایطی میتوان از کامپوزیت ارتودنسی برای کاهش شکاف های بین دندانی استفاده نمود. کامپوزیت های ارتودنسی توسط براکت ها یا اتصال باند ارتودنسی به سطح دندان چسبانده می شوند و میتوانند شکاف های بلند دندان را هم پر کنند.

انواع رنگ کامپوزیت دندان

یکی از مزایای کامپوزیت دندان این است که از تنوع رنگ بالایی برخوردار میباشد. انتخاب رنگ مناسب در اجرای کامپوزیت ونیر از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. کاتالوگ رنگ کامپوزیت در 4 گرید A، B، C و D تولید شده است. گروه A دارای سایه قهوه ای، گروه B سایه زرد، گروه C سایه خاکستری و گروه D دارای سایه قرمز است که هر یک از یک این گریدها طیف رنگ های مختلفی دارند. دندانپزشک در انتخاب انواع رنگ کامپوزیت به رنگ و شکل طبیعی دندان های بیمار و رنگ پوست، رنگ چشم و فرم صورت او توجه می کند. البته که نظر شخصی بیمار نیز حائز اهمیت است. XL، A1, A2, A3, A3.5, A4, B1, B2, B3, C3, CV, CVD, BW, XBW متداول ترین سایه های در کاتالوگ رنگ روکش دندان هستند.

بهترین رنگ های کامپوزیت کدامند؟